توسعه نیافتگی ناگزیر: طرح فرضیه ای پیرامون شرایط جوامع توسعه نیافته

در مباحث و آرا ایراد شده پیرامون توسعه و توسعه نیافتگی، متفکران و اهل نظر به شکلی آگاهانه و یا ناآگاهانه از برخی مفروضات بدیهی بهره می گیرند. سنت های نظری بدین سان به موازات هم و یا به صورت جایگزین ظهور و بروز می یابند. نظریات توسعه با گذشتن از مسیرهای رقابت و چالش و گاه تعامل تکمیلی، به پارادایم های توسعه شکل داده اند، پارادایم هایی که بعضآ از اصول موضوعه یکسان یا متفاوت بهره می گیرند. پارادایم غالب در زمینه توسعه عمومآ واجد مؤلفه هایی است که امروزه در بسیاری از آثار ارائه شده در باب توسعه و توسعه نیافتگی قابل یافت است. پذیرش برنامه ریزی به عنوان راه تحقق توسعه، ضرورت عبور از وضعیتی برزخی موسوم به دوران گذار و گزیرناپذیری توسعه برخی از مفروضات مورد پذیرش قرار گرفته در این پارادایم اند. مقاله حاضر با بیان برخی استدلال های نظری در صدد تردیدافکنی در این موارد است. بر این اساس، نوشتار حاضر فرضیه ای جدید پیش می کشد و از امکان ناپذیری تحقق توسعه در برخی جوامع سخن می گوید. فرجام دور یا نزدیک برخی جوامع شاید توسعه نیافتگی باشد. بدین سان، مباحث توسعه باید در انتظار «انقلاب کپرنیکی» باشند.